gotowy
Jump to navigation
Jump to search
See also: gótowy
Lower Sorbian
[edit]Adjective
[edit]gotowy
Declension
[edit]Declension of gotowy
Masculine singular | Feminine singular | Neuter singular | Dual | Plural | |
---|---|---|---|---|---|
Nominative | gotowy | gotowa | gotowe | gotowej | gotowe |
Genitive | gotowego | gotoweje | gotowego | gotoweju | gotowych |
Dative | gotowemu | gotowej | gotowemu | gotowyma | gotowym |
Accusative | gotowy gotowego (animate) |
gotowu | gotowe | gotowej gotoweju (animate) |
gotowe gotowych (optional animate form) |
Instrumental | gotowym | gotoweju | gotowym | gotowyma | gotowymi |
Locative | gotowem | gotowej | gotowem | gotowyma | gotowych |
Old Polish
[edit]Alternative forms
[edit]Etymology
[edit]Inherited from Proto-Slavic *gotòvъ. First attested in the 14th century.
Pronunciation
[edit]Adjective
[edit]gotowy (derived adverb gotowo)
- (attested in Greater Poland) ready (determined, inclined)
- 1888 [1391], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV[1], Greater Poland, page 16:
- Iaco Gotard bil gotow wrzesicz Jaroslaua y do nego slal
- [Jako Gotard był gotów wrzeszyć Jarosława i do niego słał]
- (attested in Kuyavia) ready (willing, eager)
- 1897 [1418], Teki Adolfa Pawińskiego[2], volume VII, number 129, Brześć Kujawski Voivodeship:
- Gothow ya ten listh vidzecz, gestly on Micolaya wypuscyl... Tedi panowye kaszaly ten list poloszicz
- [Gotów ja ten list widzieć, jestli on Mikołaja wypuścił... Tedi panowie kazali ten list położyć]
- (attested in Lesser Poland, Masovia) ready (in a state ready to be used) [+dative] or [+ ku (dative) = for what]
- Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie[3], Krakow, page 174b:
- Alle bicz mø ony do trzeczego dna tamo czakaly y gothouy byly
- [Ale być mię oni do trzeciego dnia tamo czakali i gotowi byli]
- 1424, Kanon mszy św., Canon missae., volume III, page 64:
- Ymeycze twardoscz y gednoscz w pokoyv y lasky, aby gotouiscze byly naszwyøthszym tayemnyczam boszym
- [Imiejcie twardość i jedność w pokoju i łaski, aby gotowiście byli naświętszym tajemnicam Bożym]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter][4], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 16, 13:
- Wsoli sø me, iaco lew gotowi ku lupowi (sicut leo paratus ad praedam)
- [Wzięli są mie jako lew gotowy ku łupowi (sicut leo paratus ad praedam)]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter][5], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 92, 3:
- Gotow iest stolecz twoy (parata sedes tua), bosze
- [Gotów jest stolec twoj (parata sedes tua), Boże]
- 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią][6], Mierzeniec, Płock, line 107:
- Dzyrzsza kosza na reystrze..., szawszdy ya gothawa nosza
- [Dzirżę kosę na reistrze..., zawżdy ją gotową noszę]
- 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 4:
- Kthorikole kmecz orze czalim plugem..., powynyen dacz czthirzi kythi konopi gothovich (canapi parati)
- [Ktorykole kmieć orze całym pługiem..., powinien dać cztyrzy kity konopi gotowych (canapi parati)]
- 1868 [1500], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego[7], volume XIX, page 467:
- Iudei Buscenses... libere fideiusserunt pro Iudeo Iozeph, prout est inculpatus pro grossiculis falsis..., tali tamen condicione, quod prefati fideiussores fatum Iudeum Iozeph debent statuere coram... palatino Belzensi... sub vadio sexaginta marcarum, prout ipsius caput pensat ad paratum faciale al. kv gotowemv lyczv predicte false monete grossiculorum
- [Iudei Buscenses... libere fideiusserunt pro Iudeo Iozeph, prout est inculpatus pro grossiculis falsis..., tali tamen condicione, quod prefati fideiussores fatum Iudeum Iozeph debent statuere coram... palatino Belzensi... sub vadio sexaginta marcarum, prout ipsius caput pensat ad paratum faciale al. ku gotowemu licu predicte false monete grossiculorum]
Derived terms
[edit]adjectives
adverbs
nouns
verbs
Related terms
[edit]nouns
Descendants
[edit]References
[edit]- Boryś, Wiesław (2005) “gotowy”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “gotowy”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “gotowy”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- Sławski, Franciszek (1958-1965) “gotowy”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “gotowy”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
- Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “gotowy”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
Polish
[edit]Etymology
[edit]Inherited from Old Polish gotowy.
Pronunciation
[edit]- IPA(key): /ɡɔˈtɔ.vɨ/
- (Middle Polish) IPA(key): /ɡɔˈtɔ.vɨ/
Audio: (file) - Rhymes: -ɔvɨ
- Syllabification: go‧to‧wy
Adjective
[edit]gotowy (comparative gotowszy, superlative najgotowszy, derived adverb gotowo)
- ready, prepared (made earlier and ready to be used)
- ready, prepared (having completed everything necessary in order to begin an activity) [+ do (genitive)] or [+ na (accusative) = for what]
- Synonym: przygotowany
- ready (accepting or willing to do something) [+ do (genitive)] or [+ na (accusative) = for what] [+infinitive = to do what]
- ready (inclined; apt to happen; liable at any moment)
- Synonym: pewny
- ready (able to perform something) [+infinitive = to do what]
- (euphemistic) drunk
- Synonyms: see Thesaurus:pijany
- (colloquial) dead
- Synonym: martwy
- (Middle Polish) ready; Further details are uncertain.
- 1564, J. Mączyński, Lexicon[8], page 305b:
- Explicatus, Prętki/ Gotowy/ Poſpieſzny
- [Explicatus, Prętki/ Gotowy/ Pospieszny]
- 1564, J. Mączyński, Lexicon[9], page 325b:
- Promptus, Wydány/ Też gotowy/ Poſpieſzny/ Chutki/ Prętki
- [Promptus, Wydany/ Też gotowy/ Pospieszny/ Chutki/ Prętki]
- 1579, A. Calagius, Synonyma Latina[10], page 71b:
- Bereit. Gotowy/ et nárządzony. Paratus ad rem. et fortis.
- [Bereit. Gotowy/ et narządzony. Paratus ad rem. et fortis.]
- 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum[11], page 392a:
- Expeditus – Gotowy, darsky
- [Expeditus – Gotowy, darski]
- (Middle Polish) The meaning of this term is uncertain.
- 1579-1597, Akta prawne miasta Kościerzyny[12], page 1581/18v:
- A 12 marc. ktore ieſcze ieſt dać powinięn gotow dać ma gdy do niego przydzie.
- [A 12 marc. które jeszcze jest dać powinien gotów dać ma gdy do niego przydzie.]
Declension
[edit]Declension of gotowy (hard)
singular | plural | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
masculine animate | masculine inanimate | feminine | neuter | virile (= masculine personal) | non-virile | |
nominative | gotowy | gotowa | gotowe | gotowi | gotowe | |
genitive | gotowego | gotowej | gotowego | gotowych | ||
dative | gotowemu | gotowej | gotowemu | gotowym | ||
accusative | gotowego | gotowy | gotową | gotowe | gotowych | gotowe |
instrumental | gotowym | gotową | gotowym | gotowymi | ||
locative | gotowym | gotowej | gotowym | gotowych | ||
short | gotów |
Derived terms
[edit]adjectives
nouns
proverbs
verbs
- gotować impf
verbs
- przyjść na gotowe pf, przychodzić na gotowe impf
Further reading
[edit]- gotowy in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- gotowy in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “gotowy”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “GOTOWY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 17.04.2009
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “gotowy”, in Słownik języka polskiego[13]
- Aleksander Zdanowicz (1861) “gotowy”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861[14]
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “gotowy”, in Słownik języka polskiego[15] (in Polish), volume 1, Warsaw, page 886
- gotowy in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
- Wanda Decyk-Zięba, editor (2018-2022), “gotowy”, in Dydaktyczny Słownik Etymologiczno-historyczny Języka Polskiego [A Didactic, Historical, Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), →ISBN
Silesian
[edit]Etymology
[edit]Inherited from Old Polish gotowy.
Pronunciation
[edit]Adjective
[edit]gotowy
Declension
[edit]Declension of gotowy
singular | plural | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
masculine | neuter | feminine | virile | nonvirile | ||
nominative | gotowy | gotowe | gotowŏ | gotowi | gotowe | |
genitive | gotowego | gotowyj | gotowych | |||
dative | gotowymu | gotowyj | gotowym | |||
accusative | animate | gotowego | gotowe | gotowõ | gotowych | gotowe |
inanimate | gotowy | |||||
instrumental | gotowym | gotowōm | gotowymi | |||
locative | gotowym | gotowyj | gotowych | |||
vocative | gotowy | gotowe | gotowŏ | gotowi | gotowe |
Derived terms
[edit]nouns
verbs
- gotować impf
Further reading
[edit]- gotowy in dykcjonorz.eu
- gotowy in silling.org
- Henryk Jaroszewicz (2022) “gotowŏ”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 80
- Aleksandra Wencel (2023) “gotowy”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski[16], page 246
Categories:
- Lower Sorbian lemmas
- Lower Sorbian adjectives
- Lower Sorbian superseded forms
- Old Polish terms inherited from Proto-Slavic
- Old Polish terms derived from Proto-Slavic
- Old Polish terms with IPA pronunciation
- Old Polish lemmas
- Old Polish adjectives
- Greater Poland Old Polish
- Old Polish terms with quotations
- Kuyavia Old Polish
- Lesser Poland Old Polish
- Masovia Old Polish
- Polish terms derived from Proto-Slavic
- Polish terms inherited from Proto-Slavic
- Polish terms inherited from Old Polish
- Polish terms derived from Old Polish
- Polish 3-syllable words
- Polish terms with IPA pronunciation
- Polish terms with audio links
- Rhymes:Polish/ɔvɨ
- Rhymes:Polish/ɔvɨ/3 syllables
- Polish lemmas
- Polish adjectives
- Polish euphemisms
- Polish colloquialisms
- Middle Polish
- Polish terms with uncertain meaning
- Polish terms with quotations
- Polish hard adjectives
- Polish adjectives with short forms
- Silesian terms derived from Proto-Slavic
- Silesian terms inherited from Proto-Slavic
- Silesian terms inherited from Old Polish
- Silesian terms derived from Old Polish
- Silesian terms with IPA pronunciation
- Rhymes:Silesian/ɔvɪ
- Rhymes:Silesian/ɔvɪ/2 syllables
- Silesian lemmas
- Silesian adjectives